19 september 2005
Patstelling in Duitsland
De Duitse parlementsverkiezingen zijn op een patstelling uitgedraaid. De rood-groene meerderheid is weliswaar gebroken, maar een coalitie tussen de CDU-CSU en de liberale FDP haalt ook geen meerderheid.
De CDU-CSU heeft dus haar uitslag van de peilingen niet bevestigd, ze doet het zelfs slechter dan bij de vorige parlementsverkiezingen. De SPD verliest zoals verwacht, ook de groenen gaan licht achteruit. De Linkspartei doet het goed, evenals de liberale FDP, die terug de grootste van de kleinere partijen wordt.
Blijkbaar hebben de traditionele volkspartijen stemmen verloren aan de uitersten van het politieke spectrum. De SPD heeft kiezers kwijtgespeeld aan een partij die enerzijds bestaat uit de PDS, de opvolger van de SED, de Oostduitse eenheidspartij, en anderzijds uit een groep SPD-dissidenten, geleid door ex-SPD-kopstuk Oskar Lafontaine. Aan de andere kant wist de CDU-CSU, met aan het hoofd een weinig enthousiasmerende Angela Merkel, vanuit de oppositie de kiezer niet te overtuigen van haar alternatief, in tegenstelling tot de nog meer hervormingsgezinde FDP. Duitsland lijkt heden ten dage wel gekenmerkt door een tegenstelling tussen zij die angstvallig willen houden wat ze hebben en zij die zich bewust zijn van de nood aan hervormingen.
Welke zijn nu de mogelijkheden?
- De vorming van een grote coalitie wordt moeilijk: Merkel had deze in de aanloop naar de verkiezingen uitgesloten en nu zegt Schröder dat zijn partij niet in een door Merkel geleide regering zal stappen, hoewel de CDU-CSU de grootste formatie is en dus in principe het recht heeft om de kanselier te leveren. Beide lijsttrekkers hebben bovendien ondertussen al het kanselierschap opgeëist.
- De aanvulling van rood-groen met de FDP of de aanvulling van zwart-geel met de groenen. De FDP heeft reeds geweigerd om de rood-groene regering te depanneren. Of de groenen samen met zwart-geel een zogenaamde Jamaica-coalitie (zo genoemd omwille van de identieke kleuren van de vlag van het eiland) willen vormen, lijkt ook niet evident.
- Nog een andere mogelijkheid is een minderheidsregering waarbij per thema steun wordt gezocht. Een bijzondere variant op dit scenario is een rood-groene minderheidsregering, met de gedoogsteun van de Linkspartei. Maar de Linkspartei heeft dit reeds uitgesloten en heeft bovendien al gesteld dat zij Schröder niet tot kanselier zal kiezen.
- Wat ook kan is dat er binnen een maand geen nieuwe regering is, waarop er nieuwe verkiezingen moeten worden gehouden. Indien dit scenario zich vervolgens nog eens herhaalt, dan kan Merkel bij onthouding van de Linkspartei met een gewone – geen absolute – meerderheid van CDU-CSU en FDP tot kanselier worden gekozen. Maar tegen dan kunnen de machtsverhoudingen tussen de partijen al helemaal anders liggen natuurlijk.
Zover hoeft het natuurlijk niet te komen: wat politici vóór de verkiezingen en op de verkiezingsavond allemaal zeggen, moet je met een korreltje zout nemen en maakt deel uit van het strategisch pokerspel dat zich nu en de komende dagen gaat afspelen. Nu nemen de partijen hun posities in om op het einde van de rit zoveel mogelijk uit de brand te kunnen slepen. Laat ons een grote coalitie of kleurencoalitie dus nog niet uitsluiten.
Wat we evenwel wel al kunnen zeggen, is dat een zwart-gele regering die volgens mij de beste kansen bood voor meer liberale economische hervormingen (flat tax!) en voor een meer pro-Atlantische houding onmogelijk is. Ook de toetreding van Turkije tot de EU zou dan waarschijnlijk in het vriesvak zijn gestopt. Afwachten wat het dan wel zal geven. Een terugkeer naar een grote coalitie waarvan de enige vorige uitgave eind de jaren 60 geen succes is gebleken of het experiment van een driepartijenregering. Stabiliteit en krachtdadigheid lijken beide formules evenwel niet te bieden. Laat het net dat zijn wat Duitsland nodig heeft. Het is dus geen goede verkiezingsdag geweest voor Duitsland én Europa.
Andere highlights:
- De succesvolle parlementsverkiezingen die in tegenstelling tot de mediaberichten nauwelijks zijn overschaduwd door Taliban-geweld.
- Het onderbelichte akkoord met Noord-Korea dat, in ruil voor olie en veiligheidsgaranties, zijn nucleair programma ontmantelt. Veel zal natuurlijk wel afhangen van de concrete uitvoering van dit akkoord. Vraag het maar aan Clinton.
- Het kwam hier eerder al aan bod: de aanwijzingen stapelen zich op dat de Palestijnen er niet voor terugdeinzen om één en ander in scène te zetten (WMV). Je vraagt je af wat je tegenwoordig nog moet geloven (hat tip: The Belmont Club).
|
